número. Wutilla, winu Wawqiy winuta q'umir wutillapi Pachamamaman haywarikunapaq apamusqa. Web*IMAYNALLAN*Qheswa simita yachay wasiykimanta pacha.Aprende quechua en casa sin salir, sin horarios fijos y aburridos. Es también una condición necesaria para el pleno y efectivo ejercicio de la democracia. ... Dicha categorización concuerda con'aquella que se presenla en la Gramática Quechua Cuzco-Collao, salvo algunas adaptac¡ones hechas en este … Kimsa, ubicada en el Valle del Maule, presenta un proyecto enólogico que ensambla 3 cepas, para Prohibida la reproducción de este libro por cualquier medio, total o parcialmente, sin permiso expreso de los editores. Kuruchaqa qura qurapis takispa purichkasqa, hinaspas kawalluqa kuruchata uyarirquspa, mana allinta qhawarikuspa q'achu mikhuq asuykusqa; chayllamansi kawalluqa waskhanpi thunkurqukuspa kurucha pataman kunpaykukuspa, ¡P'utuq! ¿Pikunataq kaykunawan chakrata ruraychik niwanchik?, ingeniero agrónomo sutichasqa runam chayta kamachikunku. Adoptada la decisión de suspender a un gobierno, la Organización mantendrá sus gestiones diplomáticas para el restablecimiento de la democracia en el Estado Miembro afectado. Chay raymiman achkha runa musuq p'achayuqkama hamurqanku. 16 QHICHWA Qillqasqakunamanta yuyaychakusun Chay kimsa qillqasqakunapim achkha simukuna kan, achahalata chaninchanapaq, simikunata akllasun imayna kasqanmanta: Hanllalli qillqawan simikuna Ñan allinchay qillqasqapim kay hanllalli qillqakunawan simikunata tarinchik: a aylluypiqa i ima u upyakunku Kay hanllalli qillqakunawanqa wak simikunapas qillqakullantaqmi, qhawarisunhinapas: a allqu aycha, apamuy, astay, atuq i illapa, iskay ichhu, irqi, ismu u unu, unquy, urpi, uywa, usa Hanllalli qillqakunaqa manam simi qallariyllapichu kanman, chawpipipas tukuyninpipas kallanmanmi, qhawarisunpashina: makisapa, masi. (Huk t'aqa qillqasqa) Wasichakuyta tukuspaqa, musuq wasi ukhupi Pachamamaman haywarikunku. Ichaqa suti rantikunata qhawanapuni, ima simi hunt'achiqta apaykachanapaq. Hinataq qhulla mikhuyta sumaqllata pallamuni. La Salle-Manos Unidas-Comunidad de Madrid. Los Estados Miembros, en ejercicio de su soberanía, podrán solicitar a la OEA asesoramiento o asistencia para el fortalecimiento y desarrollo de sus instituciones y procesos electorales, incluido el envío de misiones preliminares para ese propósito. Hurqukun allichaspa: T'ika 5, CARE PERÚ – 2009. Kay iskay simipiqa -rqa simi hunt'achiqmi ñawpa pacha rimanakuna kasqanta qhawachiwanchik. Artículo 15 El ejercicio de la democracia facilita la preservación y el manejo adecuado del medio ambiente. Masachakuq watuqkunaqa imaymanakunatam apamunku; wakin televisorta, wakin, refrigeradorata, wakin computadorata ima apamunku. Chaypaqmi, paykunaqa tutallamanta imaymanata ruranku: ¿Imatataq paykunari ruranku chay raymipaqri? Chaykunawan chakrakuna wiñananpaq yanapachikunku. Ichaqa maypipas kay raymipiqa kusirikuy, tusurikuy, macharikuy, mikhurikuy kanpuni. Chay hatun kamachikuy qillqa lluqsisqanman, qhipaman, wak kamachikuq qillqakunan qatipamurqanku: 13 QHICHWA — Acta de Acuerdos del evento nacional para la implementación de la escritura de la lengua Quechua en el marco de la RM 1218 85-ED. Mariluzpa, qillqa willakusqan ukhupiqa imaymana simikunam kan, imaymana simi hunt'achiqkunayuq. Paykuna tupaspa rimanakusqaku, Luwis nisqa: - Kunan kawsaykunapiqa, wakin runakunaqa manañam Pachamamanchikta yuyarinkuchu. - ¿Pipaqmi qillqasaq? 133 QHICHWA Simi ukhumanta yuyaychay Simi hunt'achiqkuna: _puni, _raq, _ña, _lla. Kay wawakunaqa manchakusqa chay p'unchawta suyanku. Con este fin, el Acuerdo promoverá el acceso a las oportunidades económicas, sociales, culturales y políticas. 101 QHICHWA Rantikunamanta runakunaqa allin chakra wiñananpaq uywa wanuta churaqku. Y el año pasado se añadió una nueva lengua a evaluar: asháninka. ¿Allinchu cargu ruray kanman? Suti t'ikrachiqkuna yachasqanchikwan kay qillqakunatam hunt'apasun: yachay wasi. Llaqta runaqa p'alta rumichakunata mayukunamanta huñuspa qullqi nispa sumaqta ch'allan. Chaymantataq mana runa puriykachanan k'uchupi ruphachipun. Ichaqa qillqaypi imayna yachasqanchikkunata apaykachay. “Unidad y diferenciación lingüística en el mundo andino”. Chaymantataq taqiman apaspa muñawan waqaychayku. Qhipa kawsaykunapiqa allpa t'ikawan wasikuna ruray rikhurimun. Estos son tan importantes que serán respetados como políticas permanentes para el futuro. Qillqasqata ñawinchaspa tapukuykunata kutichiy: ¿Imamantataq kay qillqasqari rimasqa? Hinallataq, kukata, raguta, wiñaputa ima rantimullaykutaq. 120 QHICHWA Simi ukhumanta yuyaychay Simi hunt'achiqkuna: _naya, _paya, _chi, _pa. Web1.2 Estudios sobre el quechua Ayacuch o-Chanca y el quechua Cuzco-Collao 1.2.1 John Rowe (1950): delimitación dialectal - las sibilantes en el quechua sureño Rowe fue el … Wasi: Allqu: Chakra: Mama: Llaqta: Tayta 52 QHICHWA Qhulla mikhuy qhaway Aylluypiqa, qhulla mikhuy qhawaqqa qharipunim rinan. Chayarquspataq, mink'akunaqa raguchankuta upyanku, kukachankuta akullinku, chaymantataq llamk'ayta qallarinku. WebFundamentos de la rehabilitación y restauración ecológica Nuestro interés se centra en reconocer, comprender y describir patrones y procesos involucrados en el aprovechamiento, conservación, rehabilitación y restauración de comunidades arbóreas, para aplicarlos en situaciones concretas a través de una investigación participativa con … Democracia y Estado de Derecho La justicia, la paz y el desarrollo que necesitamos los peruanos sólo se pueden dar si conseguimos una verdadera democracia. El Ministerio de Educación, a través de la Dirección de Educación Intercultural Bilingüe (DEIB) perteneciente a la Dirección General de Educación Básica Alternativa, Intercultural Bilingüe y de Servicios Educativos en el Ámbito Rural (DIGEIBIRA), viene elaborando estas herramientas que ayudan a los docentes de EIB a desarrollar un trabajo de calidad que permita el logro de los aprendizajes esperados en los estudiantes. La lengua es lo más importante de una cultura porque a través de ella se puede hablar de la organización, creencias, valores, describir los comportamientos, interpretar la música y toda la sabiduría. Chaymantaqa, chakrakuq k'urpakunawan wathyanapaq pirqan. ¿Ayakunata mana yuyarisunman chayri imataq kanman? Miguelpa willakusqan qillqasqa ukhunpim imaymana simikunata tarinchik. simikunamanta Masachakuymanta qillqasqapi, kay simikunatam tarinchik: kumparin, Kumarin, Arkipamantaraq, malitinnintin, musikukuna, tukaykunku, phiriyus, sikuntuta, kaltuta, wilapi. Qhawachiq suti Chay hampi. Pitumarca ayllumanta. Chhaqay yachaykunaqa ñawpanchikkunamantaraqmi kunankama ayllunchikkunapi kawsan. Chaymantataq imaymana musuq p'achakunata wasiman warkunku. Wakin ayllukunapiqa, runakuna haywarikuyta kawsachichkankuraqmi. Ñuqa wasiypi pukllasaq. Manual de Quechua. Kallpachana ch’ikutaqa (´) qhichwa simipiqa pisi simikunallapim apaykachakun, kallpawan rimana simikunallapi. Amapuni mikhuyniypas pisipachunchu, sumaqta t'ikarichkaqta uywawankiku- nispa, niyku. 34 QHICHWA Qhulla mikhuy qhaway Aylluypiqa, qhulla mikhuy qhawaqqa qharipunim rinan; chayrayku, ñuqaqa chakra pataman chayarquspaqa ñawpaqta husut'ayta sumbriruyta, punchuyta ima ch'utirqukuspa qunqurikuspa kimsa k'intuchata Pachamamaman haywarikuni; chaymantaraq qhulla mikhuytaqa qhawamuni. Evaluación curricular Los/las postulantes aptos ... Evaluación para bonificación del idioma quechua o aymara El/la postulante a plaza en la que el idioma predominante es el … ¿Imapaqtaq uywakunatari tutapachisqaku? Chayrayku, uywakunapas allachuta, rawk'anata, llikllata, hatun wayaqata, waskhata ima q'ipinku. Las mismas se realizarán de forma objetiva, imparcial y transparente, y con la capacidad técnica apropiada. : Ancha munakusqanchikta, sumaq mama kasqanta. Chaymantataq, waskhata watanku. Kunan pachapiqa, ayllukunapiqa allayta tukuspa papata ch'uñunapaq akllakun. Wasiykupiñaqa, mamayku mikhunata sumaqta wayk'urqusqanta suyachiwanku. Huk khipuchata, wutilla ragutawan haywarispa kusikunku. Manam maypipas churallasunmanchu. kasqantam chaninchan. 156 QHICHWA Yachasqanchikta chaninchasunchik. Hatun llaqtakunapiqa kay killapi wak kawsaykuna apaykachakullantaqmi. Wakinkunaqa kikillantataqmi rurallankutaq: wawqiy Juan, panay Luisa. Chaymi añaschataqa mana chiqnikunachu, aswanqa hatun k'aspita hap'ispa munayllata ayqirichina, sipiylla sipisunman hinaqa, añasqa chinkapunmanmi, wakin unquykunataqmi aswanta ch'iqirinman. Gráfico 2 Chakraykum allin mikhuykunata mikhuyku, hinataq wawayku allinlla wiñanku. ¿Kunanri runakuna imakunawantaq wasinkuta ruranku? ¿Piwantaq hamurqankiri? Matimanqa mana inti rikusqan qurachata churayku, chayqa hampiyá; chay qurakunamanta yachaytaqa mamaymi yachachiwarqan. WebMinisterio de Salud Protégete del coronavirus (contenido en quechua Cusco Collao) Archivo 17 de marzo de 2020 Recomendaciones para prevenir el contagio del … Rimanakuna kunan pachapi. WebESTRUCTURA DE LA ORACIÓN La estructura de una oración en quechua es como sigue: Tatay mayuman purin Mi padre camina al río S + C + V Mamay T´antaman rin Mi madre … Principles: Life and Work. Webtexto escrito (causa-efecto, semejanza-diferencia, entre otras). WebCuentos En Quechua Y Traducido En Castellano.docx. ¿Hamunkichu manachu? ¿Imaynata? Chaykamataq, ñuqaykuqa rumimanta q'unchata ruraspa matichata t'impuchikuyku, mana chiri atiwanankupaq. Algunos textos fueron escritos por docentes que ganaron el “I … La democracia representativa se refuerza y profundiza con la participación permanente, ética y responsable de la ciudadanía en un marco de legalidad conforme al respectivo orden constitucional. ... Si realmente quieres ampliar tu vocabulario, intenta cambiar el tipo … Pachamamaman haywaqqa huk yachayniyuq runam kanan. Lara, Jesús 1997 Diccionario qheshwa castellano - castellano qheshwa. Musiku, tukana, tukaykunku Musikukunaqa tukanankunata apaykukuspa, iskay tuta, iskay p'unchaw sumaqta tusunankupaq tukaykunku. Ronald F. Clayton En el 2014 se agregó quechua chanka como otra variedad del quechua a evaluar. Qhichwa qillqakunapiqa kay rimay huñuchiq simikunata sapa kuti churana, mana chayqa castilla simihina qillqayninchik rikhurimunqa. WebCon algunos vecinos y parientes también hablábamos en quechua, pero en la calle, la escuela, en los lugares públicos la lengua era el castellano. 139 QHICHWA Qillqayninchikta kallpachasunchik. Chaymantaqa misturawan umaykupi churanakuyku. 20 QHICHWA T'uqyaq qillqawan simikuna: Añasmanta willakuy qillqasqapim kay t'uqyaq qillqakunawan simikunata tarinchik: ch' ch'usaq k' k'askakun p' p'achamanpas q' q'apayninqa t' t'aqsanki Kay t'uqyaq qillqakunawanqa wak simikunapas qillqakullantaqmi, qhawarisun hinapas: ch' ch'aki, ch'aska, ch'iya, ch'inlla, ch'ulla, ch'umpi k' k'aspi, k'anka, k'iri, k'illinchu, k'urpa, k'usillu p' p'away, p'aki, p'anra, p'anay q' q'achu, q'awa, q'ipi, q'isana, q'umir, q'uya t' t'anta, t'asqay, t'ipiy, t'ipana, t'uru, t'usqiy T'uqyaq qillqakunaqa manam simi qallariyllapichu kanman, chawpipipas kallanmanmi; ichaqa, manam tukuyninpiqa kanchu. Kay simikunapiqa: chi, pa, paya, naya simi hunt'achiqkunatam apaykachakun; kaykuna qillqaypi imayna apaykachakusqantam kunan qhawarisun: Simi Hunt'achiqkuna Imayna kasqan _chi Kay simi hunt'achiqqa rimana simikuna imapas rurasqantam chaninchan. Wakin llaqtakunapiqa pukllayqa manayá Abancay llaqtapihinachu aparikun. 151 QHICHWA Yachasqanchikta kallpachasun. Qillqayninchikta kallpachasun. WebEs principal vehículo de la identidad, ya que a través de ella se puede conocer profundamente toda una cultura. Web*IMAYNALLAN*Qheswa simita yachay wasiykimanta pacha.Aprende quechua en casa sin salir, sin horarios fijos y aburridos. Papa allaypiqa llapallayku yanapakuyku. - Warmiqa manam qhulla mikhuy qhawaqqa rinmanchu, paykunaqa mikhuytaqa mancharichinmansi. Rimanakuna: kay simikunaqa imaymana rurasqanchikmantam riman. _pa _paya _naya Kay simi hunt'achiqqa rimana simikuna kutipasqantam chaninchan. Willakuq: Victoria Irco Quispe, Irubamba ayllumanta 137 QHICHWA Tapukuykuna. Kay ñawpa siminchikqa Perú suyupi, Bolivia suyupi imam, aswantaqa rimakun. chakrakunaman churanku: Nitrógeno, Fósforo, Potasio, nisqakuna. WebCon algunos vecinos y parientes también hablábamos en quechua, pero en la calle, la escuela, en los lugares públicos la lengua era el castellano. Ñuqaykuqa imaymanakunatam sumaqta tukuy sunquykumanta haywakuyku: sarata, kukata, winuta, aqhata, untuta ima. ¿Imanaptintaq Lorenzo nispari wayratari sutichanku? El Estado Miembro que hubiera sido objeto de suspensión deberá continuar observando el cumplimiento de sus obligaciones como miembro de la Organización, en particular en materia de derechos humanos. Ichaqa kallpawan rimakun, ñawinchakun ima. Chaymanta huk willakuytapas sumaqchatam qillqankiman. Kay yachayta aswanta yuyaychanapaqqa, suti rantikunawanmi rimanakunata tupachina: Saphi, simi hunt'achiqkunawan Suti Rantikuna ñuqa puri-rqa-ni qam puri-rqa-nki pay puri-rqa-n ñuqanchik puri-rqa-nchik ñuqayku puri-rqa-yku qamkuna puri-rqa-nkichik paykuna puri-rqa-nku Qhawanchikpashina, _rqa simi hunt'achiqmi ñawpa pachapi kasqanta rikuchiwanchik; qatiqnintaqmi kunan pachapa simi hunt'achiqkunawan kikin kasqa. Webtexto 3.Adecúa el texto a la situación comunicati va 4. Este compromiso es el Acuerdo Nacional. Ñanman chayarquspataqmi samanku; hinataq kukachata rakirikuspa, Apukunamanta, Pachamamamanta ima tukuy sunqunkuwan mañarikunku, nispa:  Taytáy, mamáy lisinsiyata allinta llamk'anaykupaq quriwayku. Paykunaqa wasinkumanta ayqikuspa irqi masinkunawan Hururu Aputa wichanku. Chaymi qharipuni qhulla mikhuy qhawaqqa rinan. Wila Kuraq runakuna wilawan chukchankuta kananakusqaku. Artículo 22 Una vez superada la situación que motivó la suspensión, cualquier Estado Miembro o el Secretario General podrá proponer a la Asamblea General el levantamiento de la suspensión. Kunankama kay kamachikuq qillqakunatam Qhichwa simi qillqanapaq chaninchana. Redacta un texto (narrativo, descriptivo u otro). Chawpinmantaq wallpata, utaq k'ankata kawsachkaqta chakinmanta warkunku. Ch'uñuy qallarinapaqqa, allin qasa hap'inanpaq Apukunaman, Pachamamaman tukuy sunquwan haywarikuna. Webexpresado en su « ANTOLOGÍA DE LA POESÍA ESPAÑOL E HISPANOAMERI CAN A», (1934 ) es ratif icado en un artículo aparecido en «LA NUEVA DEMOCRACIA» de Nueva … ¿Imakunatataq Pachamamaman haywanapaq yachaq mañakusqa? Simi hunt'achiq Sufijo. Hinataq qhulla mikhuyta sumaqllata pallamuni; chaytataq unkhuñachapi sumaqta q'ipicharquspa wasiyman apamuni. _Yuq, _cha, _ntin, _sapa simi hunt'achiqkunawan, chaymatapas kastilla simimanta mañakuykunawan, hinallataq kastilla simikuna qhichwa simipa t'uqyayninkunawan rimasqa simikunawan ima harawita allquchaykipaq qillqasun: Allquchalláy Munakusqay allqucháy Quri cadenachatam apamuyki. Chayraykum, Pachamamanchiktaqa manam qunqananchikchu. Mediante el Acuerdo Nacional nos comprometemos a desarrollar maneras de controlar el cumplimiento de estas políticas de Estado, a brindar apoyo y difundir constantemente sus acciones a la sociedad en general. Grace también trabajó en correspondencia, revistas y producción de cintas. Pukawan qillqasqa simikunam sutichakun: suti rantikuna, paykunataqmi kanku: ñuqa, qam, pay, ñuqanchik, ñuqayku, qamkuna, paykuna ima. ¿Imanaptintaq wanullari manaña chakrakunata allintachu wiñachin? Kay raymiqa qallarin kuska p'unchawhinata, chay raymiman chayaspataqmi, wallpa t'ipiypi llallinakuqkuna huñunakunku. [email protected] Willakuq: Marcelino Espinoza Ramos, Punomanta 94 QHICHWA Tapukuykuna. huch'uyachin. 40 QHICHWA K'aminakuy ¡Yaw wallpa waqtana machu, ripuy! Ch'uya ch'uyata triguta huñurquspataq uywakunapi sumaqta wasiman apapuyku. Hampina wasi Warmikunaqa kunan kawsaykunapiqa hampina wasiman llakisqa purinku. Chaymanta wak t'aqapi qillqay qallarinapaq churakunpunitaq. Cusco: I.S.P. Hinataq qhulla mikhuyta sumaqllata pallamuni. Qillqasqa ukhupi imaymana rimaykunata, simikunata ima tarinchik. Ichaqa rimanaqa qhipapipuni kanan. Hinallataq kay p'unchawpiqa, runakuna kay qurakuna t'impusqawan kurkunkuta, sumaq sunqulla kanankupaq mayllikunku. Learn how we and our ad partner Google, collect and use data. La democracia se fortalece con el mejoramiento de las condiciones laborales y la calidad de vida de los trabajadores del Hemisferio. Asimismo, descentralizar el poder y la economía para asegurar que el Estado sirva a todos los peruanos sin excepción. The Woman in Cabin 10. Hinataq sayk'unankukama tusunku. Elmerpa willakusqan qillqa ukhupiqa kay simikunam kachkan: chakranchikqa, ruranchikman, rurananchikpunim. Ray Dalio. Qillqasqa ukhupiqa imaymana simikunatam apaykachanchik; ayakunamanta qillqasqapi kay pukayuq simikunatam tarinchik: yuyariq, yuyasqa, upyanakuna muyuykachay. 104 QHICHWA Simi ukhumanta yuyaychay Mañasqa qillqakunamanta. Kay ch'ikuqa qillqa ñawinchaypi samanapaqmi apaykachakun, utaq achkha yaqa kikin simikuna t'aqanapaq apaykachakullantaq. El Acuerdo se compromete a modernizar la administración pública, desarrollar instrumentos que eliminen la corrupción o el uso indebido del poder. Chaypaqmi ayllunchikkunata mink'arikamunanchik. ¿Imanaptintaq Yunkapiri ch'uñuta mana rurankuchu? Runakuna chay masachakuypiqa ancha sumaqllata kusikuspa raymi tukuyta ripusqaku. ¿Imanaptintaq Pascua kawsaypiri tayta mamakuna wawankuta suq'asqaku? Ichaqa manaraq pukllay chayamuchkaptin imaymanata qhawarinaña: mikhunakunata, tusuqkunata, tukaqkunata, mallkita ima. 96-Texto del artículo … Paykunaqa chakra patakama wanuta kustalkunapi q'ipinku. quechua central — Chaymantapas kallantaqmi huk kamachiykunapas: • Resolución Directoral 155-2007-ED. Qillqa paqarichiq: 148 QHICHWA Papa allaymanta Ñuqaqa Apukunata qunqapuchkasqani. Qampa qhawariyniykimantari, ¿Wawakunata suq'anachu kanman? Kanmanmi: harawi, willakuy, wak qillqakuna ima. Kunan kawsaykunapiqa, runakuna fertilizante nisqata chakrakunamam churanku: Nitrógeno, Fósforo, Potasio kaykuna químico nisqam kanku; chaykunawan chakrakuna wiñananpaq yanapachikunku. Kay mayt'utaqa, yachachiqkunam ayllunkumanta yachaykunata yachakuq irqikunamanta ayllu runamanta ima huqarisqankuwan qillqamunku. ... había escrito el primer diccionario bilingüe quechua-español. WebTexto de Lecto Escritura Bilingue - Castellano Quechua. ): kay ch'ikuqa rimay tukuypi churakun, huk rimay qatipananpaq. Qillqasqapiqa imaymana simikunata tarinchik: sutikunata, rimanakunata, simi hunt'achiqkunata, simi huñuqkunata ima. Suti rantikuna yachasqanchikwan rimaykunata qillqay: Ñuqa Ayak'uchuta rini. Wak rimaykunapipas churallanchiktaqmi, qhawarisunpashina: ¡Yanapawaychik!, ¡Achakáw!, ¡Añañáw!, ¡Alaláw! ¿Chayri allinchu? Tukuchay ch'iku (. WebEn busca del misterio - Jimenez del Oso, Fernando.pdf. Allin Qanchis rimaykuna kawsay chay wasipi kananpaq ruranku. Kumparinkunaman, kumarinkunaman ima watukuspa mink'akuq rinan. ¿ ? Wasichay Qanchis rimaykuna qallarinapaqqa huk wilanchata rimana: paquchapa sunqunta kawsachkaqta hurquspa hamp'ara patapi ruphachiqku. WebCuentos En Quechua Y Traducido En Castellano.docx Uploaded by: geral April 2020 PDF Bookmark Download This document was uploaded by user and they confirmed that they have the permission to share it. Kunanqa rimaykunata q'aya pachapi simi hunt'achiqkunawan kasqanmanhina qillqaspa hunt'apay, puklla rimanawan. Kunan imayna apaykachakusqantam chaninchasun: Simi Hunt'achiqkuna Imayna kasqan _Kuna _ta _pa _man Kay simi Kay simi Kay simi Kay simi hunt'achiqqa hunt'achiqqa hunt'achiqqa hunt'achiqqa sutikunatam sutikunata ima sutikunapa imapas mirachin. Para lograr estas metas, es esencial que una educación de calidad esté al alcance de todos, incluyendo a las niñas y las mujeres, los habitantes de las zo­nas rurales y las personas que pertenecen a las minorías. Wasiman papa apananchikpaqtaq uywanchikkunatachá qatimusunchik. Kay simikunata ñawinchanchaspaqa yuyayqa hunt'asqa kasqanta qhawanchik. WebTraducciones de "produccion" a quechua en contexto, memoria de traducción. Sutikuna qillqanapaq: runakunapa, mayukunapa, mama quchakunapa, apukunapa, llaqtakunapa, ayllukunapa, suyukunapa, hatun suyukunapa ima. Kunanqa imayna kasqanta qhawarisun: Simi Hunt'achiqkuna Imayna kasqan _yuq _sapa _cha Kay simi Kay simi Kay simi Kay simi hunt'achiqqa hunt'achiqqa hunt'achiqqa hunt'achiqqa imayuqpas sutikunatam sutikunatam sutikuna piwan kasqantam hatunyachin. nuestros vinos ensamblajes que presentan una innovación. Qhawachkanchik, chaynatam qillqana: mink'arikusunchik, mikhunkichik, anchaynayá. Él comparó dichas _ta simi hunt'achiqwan rimaykunata qillqay: Wawqiyqa rumita wasin rurananpaq astan. Paykunapas Puma Urqu ayllunkupi ñuqaykuhina llamk'allankutaq. Lima: Editorial de la Universidad Mayor de San Marcos. 17 0 6MB Read more. Qillqasqata ñawinchaspa tapukuykunata kutichiy: ¿Ñawpa runakunari imatataq chakra allin wiñananpaq churasqaku? Referencias Adelaar, Willem F. H. con la colaboración de Pieter C. … Kunanqa kay pukayuq simikunatam yuyaychananchikpaq akllakun: ichhuntinwan, ichhusapata, wasiyuqkunaqa, irqichakuna. Kay simikunapi, yanawan qillqasqa saphi kachkan; anqaswan qillqasqataq, simi hunt'achiq kachkan: ch'uñunapaqtaqmi, pichanawanpuni, maskhan, sarunanchik. WebCARATULA_LITERATURA 2 - QUECHUA COLLAO_CORR1.indd 1 21/Jul./18 09:55. Sumaqta kuka k'intuta akullispa, rurakunawan qhaqurikuspa, wayra allin kallpayuq hamunanpaq waqyarikuyku. Qillqa paqarichiq: 152 QHICHWA Ch'uñu ruraymanta Papaqa Anti suyupi wiñan. hamuyyá Hamuyyá mamáy, Kunanmi raymichakuchkani. Qillqasqata ñawinchaspa tapukuykunata kutichiy: ¿Imamantam kay qillqasqa rimasqa? WebEn busca del misterio - Jimenez del Oso, Fernando.pdf. 80 QHICHWA Qhichwa simi rimaypiqa imaymana sutikuna, rimanakuna kallantaq, kaykunahina: Sutikuna Rimanakuna Qusqu wallpa inti asiy takiy upyay Ayawiri allqu rumi pukllay maqay saruy Satuku llaqta mallki puriy rimay siray mayu irqi ñan much'ay qillqay yupay urqu wawa waka llamk'ay ñawinchay q'ipiy t'ika mama paqucha yachay pichay chutay sipas killa unu tusuy llimp'iy hampiy Sutikunaqa, rimanakunapas manayá sapallankuchu kanku. churakun. Chay apostrofe nisqata maypitaq churakunman, chayta yachasun. 4. Qillqasqa ukhupi kay simikunata tarinchik: Papaqa Anti suyupi wiñan. Kay simi hunt'achiqqa rimana simikuna sapa kuti imapas Kay simi hunt'achiqqa rimana simikuna imapas munasqantam chaninchan. Kay siq'ikunata qhawaspa, kimsa qillqa t'aqakunapi hunt'apay. ¿Imanaptintaq cargutari runakunari hap'inku? Chaninchaykuna qharikunataq kukata irachikuqpa wasinman uywakunapi wiñaputa wawaypa mayuman wasikuna k'intuta ñuqapa urquman Kunan yachanchikña, kay simi hunt'achiqkunaqa saphikunata ima kasqantam sumaqta chaninchan, mirachin ima. Terry Bueno Álvarez. Ichaqa, Anti ayllukunapiqa, ñuqayku yuyariykuraqmi. Kunanqa, simi hunt'achiqkunawan wak sutikunata qillqaspa hunt'apasun: Simi hunt'achiqkuna sutikuna _yuq wasiyuq _sapa makisapa _cha irqicha _ntin churintin Kunantaq, _yuq, _cha, _ntin, _sapa simi hunt'achiqkunawan, kastilla simimanta mañakuykunawan. Hinallataq kachita, uchuta, aqhata, raguta, kukata ima uywakunaman q'ipichillaykutaq. — Imaynatam wathiyata rurasun: Hurnuta allinta q'unirichispa, papata, hawasta ima pata patachata p'amparqapuspa. Qillqayninchikta chaninchasunchik. Qillqasqata ñawinchaspa tapukuykunata kutichiy: ¿Imakunamantataq kay qillqasqari rimasqa? kusisqam misturawanmi Manam rikunichu paypunim chayamunmi Manam hamusaqchu chiqaqtam hamunmi Manam pukllanichu llakisqam atuqmi Manam riqsiykuchu Qhawariy, kay simi hunt'achiqkunaqa imapas kasqantapunim sumaqta kamaqllapim chaninchakun. kastilla simipihina apaykachakun, kanmi: qatiq ch'iku, phinkiq ch'iku, tukuchay ch'iku ima. Chaymi runa masiykunawan sapa wata tukuy sunquykuwan Pachamamaman haywarikuyku. N° 1218-85-ED nisqa lluqsimurqan; chaypim imayna Qhichwa simi qillqanata chaninchakun; chay hatun kamachikuypim yaqa llapan Qhichwa ayllukunapaq, Aymara simipaq ima ch'uyanchasqa achahalakuna lluqsimurqan. WebPara el quechua del Perú, hay una serie de doce libros, un diccionario y una gramática de cada una de seis variedades regionales de quechua en el Perú. Paykunapura siminkunata mañanakunku. Qillqaykunapiqa imaymana ch'ikukunayá kan. Kunanqa iskay ch'iku (:) nisqata qhawarisunchik, imaynatas apaykachakun chaytam chaninchasunchik. ): kay ch'ikutaqmi qillqayta tukuspa churakun. Musikukunaqa tukanankunata apaykukuspa, iskay tuta, iskay p'unchaw sumaqta tusunankupaq tukaykunku. Ichaqa wak kaqninchikmanta simi hunt'achiqpas kallantaqmi, qhawarisunpashina: Kaqninchikmanta Simi Hunt'achiqkuna Simukuna Rimaykuna _y wasi-y Ñuqapa wasiyqa munayllañam hatarin. K'aminakuyqa runapa kawsayninwanmi purin, may suyukunapipas, ima ayllukunapipas k'aminakuyqa kallanpunim: chakra ruraypipas, papa allaypipas, pukllay raymipipas, imaymana kawsay llamk'aykunapipas k'aminakuyqa kallanpunim. ¿Imanaptintaq wakin runakunari mana Pachamamaman haywakunkuchu? ¿Qampa wasiykiri imakunawan rurasqataq? Hinallataq, aqhawan Pachamamaman, Apunkunaman ima ch'allarikunku. WebPerú. MUSPHAY CH'IKU Kay ch'ikuqa achkha sutiwan riqsisqan: musphay ch'iku, q'aqchay ch'iku, Achalay ch'iku, nispa. Sapanka ayllupi paquqa ancha qhawarisqa tiyan. ¿Mink'akunatari machachinapunichu? Chaymantataq t'uruwan ichhuntinwan ima pirqakullantaq. Qullanaqa kañarinta, kukata, aqhata haywakunanpaq qhawarillantaq. Chayarquspataqmi ayllu wasipi huñunakuspa, aqhata, raguta, sirwisata ima upyaykunku:  Waliq, ñanninchikta allincharqamunchik- nispa, tusuykunku, takiykunku ima. nuestros vinos ensamblajes que presentan una innovación. Anachaqa rimaspa kutichillasqataq: - Allinpaqchá ñuqanchikqa tayta mamanchik yachachiwasqanchikta sunqunchikpi apaykachanchik. 154 QHICHWA Simi ukhumanta yuyaychay Rimaymanta. ¡Manam ripuymanchu wira q'umpu warmi! 131 QHICHWA Pukllaymanta Abancay llaqtapiqa pukllay chayarqamuptinqa, ñuqanchikpuni carguyuq kaspaqa sumaqta kusurikuspa, chansarikuspa qallarinanchik. WebK I M S A en quechua significa 3. , numero asociado por la. 23 0 350KB Read more. Wanu q'ipiq uywakunata qatispa llamk'anku. Hinaspataq huk p'unchaw ñawpaqta, Taytay wasin wasinta kukata q'uñi aqhata q'ipiykukuspa mink'akuq purin. Ñuqaykuqa Pascuapi uywa tutapaytaqa rurayku, chaypaqqa llapan uywaykuta qatiyku: wakata, llamata, paquchata, asnuta, uwihata ima kuska tuta pasayta kharu urquman qatiyku. Qillqasqapiqa imaymana simikunatam tarinchik. Ñuqanchikpa kawsayninchikpi ñawpanchikkunaqa kawsachkallanmi. Chay qillqasqam rimay nispa sutichakun. ¿Imakunatataq astawan yachayta munawaq? Kay chaninchallantaq; kasqantam qillqataqa, simi ichaqa mana simi rikuchiwanchik. Ñuqaqa Ministerio de Educacionta tutallamanta risaq. Chaypaqmi simikunata pukachayuqtakama akllanchik. 0 0 3MB Read more. Principles: Life and Work. ... LF Cusco Collao ECE 2015. Con excepción de algunas palabras como El Gráfico 2 siguiente ayuda a apreciar las diferencias en números absolutos y porcentajes de quechuas en los departamentos del país. ¿Imaynapitaq runakunari qura hampi kasqanta yachankuman? Qhawachkanki, manam sasachu. Perú. 70 QHICHWA Papa allaymanta Antabamba ayllupiqa, papa allay chayarqamuptinqa huñunakuypi llaqta ukhupi sumaqta kamachinakuyku. Our partners will collect data and use cookies for ad targeting and measurement. Kay ch'ikutaqa manayá k'aminakullaypichu apaykachakun. Musphay ch'iku Signos de admiración. CORO DEL HIMNO NACIONAL ESCUDO El 10 de diciembre de 1948, la Asamblea General de las Naciones Unidas aprobó y proclamó la Declaración Universal de Derechos Humanos, cuyos artículos figuran a continuación: Manual de escritura de la lengua quechua collao - 1 BANDERA 1 Manual de escritura de la lengua ñawpa siminchikta kallpachakuyta quechua collao sumaqchata kawsananchik ñawpa siminchikta atikunmi “DISTRIBUIDO GRATUITAMENTE POR EL MINISTERIO DE EDUCACIÓN PROHIBIDA SU VENTA” kallpachakuyta atikunmi Documento en validación kawsananchik ñawpa PERÚ Ministerio de Educación El 22 de julio de 2002, los representantes de las organizaciones políticas, religiosas, del Gobierno y de la sociedad civil firmaron el compromiso de trabajar, todos, para conseguir el bienestar y desarrollo del país. Chaymi qharipuni qhulla mikhuy qhawaqqa rinan. ¿Allinchu uywa tutapachiy kanman? Chay puka qillqakunayá simi hunt'achiqkuna kachkan: kanaykupaq, sunquykuwan, qhatumanta, ayllupi, llaqtakunapiqa, mayukunamanta. Hinaqa, llamk'aqkunapas chayman hinachá kallpawan llamkanqaku. Ñuqanchikpuni paykunaraq qhawariniña sapallankuchu paywanpuni ñuqaraq paqarinña ñuqallapuni wasiykipipuni payraq mikhuniña qamllawan chakratapuni paqarinraq hamunqaña wawallayqa 134 QHICHWA Qillqayninchikta kallpachasunchik. Wakin runakunaqa wanullawanpuni chakrankuta ruranku. qatiq ch'iku qatiq ch'iku nisqata sinchita churakun. Kuraq kaspapas, wawanchikkunataqa mana kay munay kawsay chinkananpaq yachachinanchikpuni. Chirinos, Andrés 2001 Atlas lingüístico del Perú. Author: andres-chirinos-rivera Post on 01-Dec-2015. Tukuchay ch'iku (. XI (1). 35 QHICHWA Simi ukhumanta yuyaychay Qhichwa simipi qillqakunapiqa imaymana ch'ikukunam (.) Kunanqa huk qillqasqata paqarichiy, chaypaqqa kunan pacha rimanakunata apaykachay, simi hunt'achiqkunata puka llimp'iwan qillqay. Rimana Verbo. En el 2014 se agregó quechua chanka como otra variedad del quechua a evaluar. Qasasqa papataqa huñurispa chakillawan k'arku ununta hurqunankupaq unuwan hich'aspa sarunku. Lima. Agradecimientos Prof.ssa Rosaria Nieri Sig.a ... La traducción de este texto se basó en … 110 QHICHWA Simi ukhumanta yuyaychay Simi hunt'achiqkuna: _ntin, _sapa, _yuq, _cha. Musuq simikuna, qhichwa simipiqa, apaykachakunyá wak rimaykunapipas, qhawarisunpashina: Qillqana pirqa Yachachiqniy qillqana pirqapi atukuykunata qillqan. Willakuqkuna: Shara Huaman Juyuni, Armando Melendez Arce 115 QHICHWA Tapukuykuna. Chaymantataq, tukunankukama llamk'ayta qallaripunku. Kunanqa ñawpa pachapi simi hunt'achiqkunawan kasqanmanhina kay rimaykunata qillqaspa hunt'apay: Ñuqa wasiypi qillqarqani. Qatanapaqtaq, ichhusapa t'uruta unuman chapuspa qatapunku. Runakuna tukuy sunqunkuwan mañakunku: - Chakraytaqa sumaqllatayá qhawaripuwanki- nispa. Qillqasqamanta anqas llimp'isqa simikunata akllanchik: hinaspa, chayrayku, hinallataq, ñawpaqtaqa, chaymi, kunanqa, chaymantaqa, chaymanta, chaymantataq. Maribel Yesenia Briones Figueroa. Hinallataq, sapan rimaykuna t'aqaypi samanapaq apaykachakullanmantaq. kasqantam chaninchan. 8. El Secretario General elevará un informe al Consejo Permanente, y éste realizará una apreciación colectiva de la situación y, en caso necesario, podrá adoptar decisiones dirigidas a la preservación de la institucionalidad democrática y su fortalecimiento. Hinaspataqmi, carguyuqqa runakunawan yanapachikuspa rakhu k'aspikunata chimpa chimpapurata allinta rurasqa t'uqukunapi sayachinku; chaymantataq, waskhata watanku, chawpinmantaq wallpata, mana hinataq kawsachkaq k'ankata chakinmanta warkunku. ¿Imanaptintaq wakin ayllukunapiri kay yachaykuna chinkachkanman? Kay ch'ikukunataqa imaymana rikch'akuq qillqakunapim apaykachanchik, kay ch'ikukunaqa kanku: Qatiq ch'iku (. Artículo 10 La promoción y el fortalecimiento de la democracia requieren el ejercicio pleno y eficaz de los derechos de los trabajadores y la aplicación de normas laborales básicas, tal como están consagradas en la Declaración de la Organización Internacional del Trabajo (OIT) relativa a los Principios y Derechos Fundamentales en el Trabajo y su Seguimiento, adoptada en 1998, así como en otras convenciones básicas afines de la OIT. ¡Yaw umasapa warmi! Y el año pasado se añadió una nueva lengua a evaluar: asháninka. Qillqasqata ñawinchaspa tapukuykunata kutichiy: ¿Imamantam kay qillqasqari rimasqa? Ayllunchikpiqa ñawpanchikkunapa yachayninku mana chinkananpaq ch'uñuta, murayata ima kawsayninchikkuna kallpachakunanpaqmi rurana. ¿Imanaptin? Warmikunapas, paykunapura rimanakuspa sumaqta wanu astaqkunapaq wayk'unku. Qhichwa simipiqa imaymana simikunam kan. Ichaqa aswantaqa kan: sutikuna, rimanakuna ima, qhawarisunpashina: Sutikuna: kay simikunaqa imaymana sutikunatam chaninchan: runakunapata, llaqtakunapata, ayllukunapata, uywakunapata, t'ikakunapata. Chaymanta hatunninta, huch'uyninta, muhupaq, mikhunapaq ima akllayku. 150 QHICHWA Simi ukhumanta yuyaychay Rimanakuna wakin llaqtakunapiqa qhipa pacha ninkumanmi. Qillqa paqarichiq: 141 QHICHWA 142 QHICHWA 143 QHICHWA Uywa tutapachiy Uywa tutapachiytaqa ñawpa kawsaykunamantaraqmi kawsachiyku. WebEn el Perú, las variedades de quechua se agrupan en dos grandes ramas: quechua I y quechua II (según terminología de Torero 1964). Labraco ayllumanta Simi ukhumanta yuyaychay Ch'ikukunamanta. 92 QHICHWA _man simi hunt'achiqwan rimaykunata qillqay: Ñuqaqa wasiyman ripullasaqña. Artículo 24 Las misiones de observación electoral se llevarán a cabo por solicitud del Estado Miembro interesado. ¿Imanaptin? Qillqasqata ñawinchaspa tapukuykunata kutichiy: ¿Imamantam qillqasqa rimasqa? Artículo 12 La pobreza, el analfabetismo y los bajos niveles de desarrollo humano son factores que inciden negativamente en la consolidación de la democracia. rurakusqantam. chaninchan. Waynakunapas, sipaskunapas, kuraq runakunapas Hururuta siqallankutaqmi. ¿Imanaptintaq runakunari Apu Hururuman wichasqaku? Achkha misk'ikuna, p'achakuna apaykusqa hamusqa. Ch'uñunapaqtaqmi aswantaqa murmunta papata akllakun, wak papakunata ima. 55 QHICHWA Yachasqanchikta chaninchasunchik. ¿Imanaptinmi Apukunaman, Pachamamaman ima haywarikuna? Mañakunaqa manapuni ima simipas kaptinyá. Kay simikunaqa kay simi hunt'achiqkunatam apaykachanku: _puni, _raq, _ña, _lla; kunanqa imayna kasqantam chaninchasunchik: Simi Hunt'achiqkuna Imayna kasqan Chaninchaykuna _puni _raq _ña _lla Kay simi Kay simi Kay simi Kay simi hunt'achiqqa hunt'achiqqa hunt'achiqqa hunt'achiqqa imapas imapas hukraq ima sumaq sunqulla kasqantapunim utaq manaraq rimanakunapas rimakusqantam chaninchan. Chhaynallataqmi ima munasqanchiktapas Qhichwa simipi qillqaspa tiqsi muyuman mast'arinanchik riqsichinapaq. ¿Imanaptin? Warmikunataq, qharikuna samarinankama, pichanawan huñuyta qallariyku. Kay ayllupiqa ch'uñuna pampam kan. Chaymanmi qasay killakunapiqa papata ch'uñunapaq murayanapaq ima apakun. Sapanka saphipaqmi imaymana simi hunt'achiqkuna kan. Kunanqa qillqasqa qhawasqanchikmanta kay yachay yuyaychananchikpaq simikunata akllanchik: 81 QHICHWA Simi ukhumanta yuyaychay Simi ukhumanta yuyaychay Sutikunawan. El Urin qichwa qillqay yachana mayt’u y Yachachinapaq simikuna – urin qichwa; manual de escritura y vocabulario pedagógico, respectivamente, son … Hinallataq rimay imayna kasqanqa mana, qhawarinsunpashina t'ikrakunanchu: Papaqa munayta Anti suyupi runa kusisqa mikhunanpaq t'ikarispa wiñan. Ichaqa, wakin runakunaqa qunqarqapunkuña. ¿Ima pachapitaq kay raymiri qallarin? La subordinación constitucional de todas las instituciones del Estado a la autoridad civil legalmente constituida y el respeto al estado de derecho de todas las entidades y sectores de la sociedad son igualmente fundamentales para la democracia. WebUNIFLOW-PRD_GreenLib-2ndFlEast-Printer_0840_001.pdf UNIFLOW-PRD_GreenLib-2ndFlEast-Printer_0840_066.pdf UNIFLOW-PRD_GreenLib-2ndFlEast-Printer_0840_133-2.pdf. Qammanta, qillqay: Uywaykikunamanta, qillqay: Wasiykimanta, qillqay: Qhichwa siminchikmanta, qillqay: 157 QHICHWA Simi tapuna Hallpa tika Adobe. CORO DEL HIMNO NACIONAL ESCUDO El 10 de diciembre de 1948, la Asamblea General de las Naciones Unidas aprobó y proclamó la Declaración Universal de Derechos Humanos, cuyos artículos figuran a continuación: Manual de escritura de la lengua quechua collao - 1 BANDERA 1 Manual de escritura de la lengua ñawpa siminchikta kallpachakuyta quechua collao sumaqchata kawsananchik ñawpa siminchikta atikunmi “DISTRIBUIDO GRATUITAMENTE POR EL MINISTERIO DE EDUCACIÓN PROHIBIDA SU VENTA” kallpachakuyta atikunmi Documento en validación kawsananchik ñawpa PERÚ Ministerio de Educación.